Yıl 13 şubat 1956, bundan 55 yıl önce yine büyük lodos fırtınası, Gerze’deki bir mangaldan başlayarak bütün kasabayı yerle bir ediyor yanmayan ev neredeyse kalmıyor.
Gerze yangını başladığında bütün kasaba halkı camide akşam namazındaydı. Bir iki gün önce İstanbul ve çevresini kasıp kavuran lodosu belki duymuşlardı. Sucu Mehmet’in evinde kiracı olarak oturan ve Gerze’ye yeni atanan Malmüdürü’nün eşi ise, lodosa, hele böyle lodosa hiç alışık değildi. Rüzgar kasabayı kasıp kavururken malmüdürünün eşi kapı çalındı sandı, kapıyı açtı ve olan oldu. Odanın ortasındaki mangalda duran közler yerlere dağıldı ve oda bir anda alev aldı.
Camiden çıkanlar çığlıklarla karşılaştılar. Bir ev yanıyordu. Söndürmek için hemen koştular, cemaat yanan eve vardığında yangının hızla yayılmakta olduğunu gördü. Rüzgar olanca şiddetiyle esiyor ve alevler o damdan bu dama sıçrayıp duruyordu.
Bu arada Kastamonu, Sinop, Bafra, Boyabat itfaiyelerine haber verildi. Önce bütün mahalle ateş aldı, sonra bütün kasaba 3 saat gibi kısa bir sürede Sinop’un şirin ilçesi, sahil kasabası Gerze’de 1000’in üzerinde ev ve dükkan yanmış, kasaba yerle bir olmuştu. Gazete haberlerine göre tüm kasabada 100-150 ev yangından kurtulmuştu.
Yangın ilk başladığında doğan panik havası dört bir yanı alevlerden daha büyük hızla sarmıştı. Ali efendi eşini ve çocuklarını saklayacak yer arıyordu’ki, mahallenin hamamını gördü. Doğru ya hamam taştandı ve yanmazdı. Ali efendiyi gören birkaç komşuda hamama girince taş binada 15-20 kişi olmuştu bile. Yangın kısa bir sürede o çevreye ulaştı, hamamın dört bir yanını sardı.
Derken yanmaz denilen hamamın ahşap müştemilatı ateş aldı, alevler içeri girdi ve sığınanlar dumandan zehirleyerek öldü. Faciayı kısa sürede bütün Türkiye duydu, hatta Amerika’ya kadar ulaştı. Yalnız Türk gazeteler değil birçok yabancı gazete de olayı haber olarak verdi. O tarihte Cumhuriyetin Ankara temsilcisi olan Cevdet Güreşin yanına muhabirler, Mücahit Başer ve Yurdakul Fincancıoğlu ile foto Muhabiri Necati Andıç ile Muammer Kaynak’ı alarak bir uçak kiralandı. Ankara’dan havalanan özel uçak Gerze üzerinde birkaç tur attı, fotoğraflar çekildi. Sonra Gerze’de yurttaşlarla söyleşiler yapıldı ve Ankara’ya geri dönüldü. Yangından birkaç gün sonra Cumhurbaşkanı Celal Bayar Gerze’ye geldi, felaketzedelerle konuştu, sonra Gerze’ye yardımlar başladı. Parlamentodan Gerze için ‘ afetler yasası’ çıkarılmıştı. Gerze’nin yeniden imarına başlandı, devlet kredi verdi, ev yapıldı ve Gerze’nin yaraları zaman içinde sarıldı.
Hatta Araştırmacı Gazeteci Büyüğümüz Hamdi Gökçen abimiz bir araştırmasında Gerze Yangınıyla İlgili Şu Bilgilere Rastlamıştır.
Gerze Yangını hakkında Gazeteci Ayhan Ayyıldız Sinop’un en önemli gazetelerinden Demokrat Sinop adlı gazete olayı GERZE YANGIN EVLERİ başlıklı makalesi ile 22 Ağustos 1958 günlü Ayhan Ayyıldız imzasıyla şunları yazıyordu: "15 Ağustos 1958 tarihinde saat 10 da Gerze yangın evelerinin ilk inşaatı biten kısmı, 166 ev, kura ile felaketzede Gerze halkına tevzi edildi. Kura başlamadan evvel sinema binasında, bir konuşma yapan valimin Nedim Evliya, iki buçuk yıl evvelki felakete temas etmiş, hükümetin Gerze'ye karşı candan alakasını belirtmiş ve evlerin sahiplerine hayırlı ve uğurlu olması temennisinde bulunmuştur.
20 gün sonra da evin yeniden kurası yapılacaktır. Gerze'de evlerin tevziinde bulunurken bir ara düşündüm. CHP hükümetleri iktidarda kaldıkları uzun müddet zarfında halkın önüne böyle bir hükümet alakasıyla gelmişler miydi? En büyük felakete uğrayan Erzincan'a bile uzun seneler alaka göstermemişler, oraya harcanması gereken paralarla Abant Gölün'de sayfiye yaptırmıştı. Sinop kaç kere yanmıştı, en ufak bir alaka bile gösterilmemişti. Son, 1947 yangınında ise İnce Dayı sırf çok partili hayatın mecburiyeti ile ufakça ucuz elli ev yaptırmıştı. Hem yangına uğrayan herkese de ev verilmemişti Gerze'de yapılan evleri tetkik ettiğimde iki eseri kıyaslamaktan bile utandım. Bizdekilerin yanında saraydı. Gerze'de yapılan evler...! 7
DP'nin eseriydi bunlar...!"
Not: Ayrıca, Gökçen araştırmasında şunları belirtmektedir: " Boyabat'tan sıfır itfaiye geldi. Boyabat sıfır bir yangın arabası almıştı. Hiç kullanılmadı. Zira Boyabat'ta bir yangın çıkmamıştı.
Boyabat'tan yangın söndürmeye geldi. Bizim o gün 8 ton mısırımız vardı, itfaiyeden Ambarı söndürmesini istedik, itfaiye yanan mısır ambarımızı söndürmüştü.
Evet 1956’da Boyabat’ın dahi sıfır itfaiyesi var iken yıl 2011 yangının üzerinden 55 yıl geçmesine rağmen Gerze Yeni bir olası yangına Allah Göstermesin hazır, çünkü, Gerze Belediyesinin elinde hala tam donanımlı itfaiye bulunmamaktadır.. Acaba olası bir yangında yanan evlerimizi veya ambarlarımızı neyle söndürebileceğiz?
