Doğu Akdeniz'de Elitlerin Savaşı..

Sevgili okuyucularım.. Doğu Akdeniz'le ilgili birçok program ve haberi çeşitli kanallarda takip ediyorsunuzdur. Bölgedeki çıkar dengeleri o kadar karmaşık bir hale geldi ki bölgeyi dış basında ve bazı özel haber kaynaklarıyla takip eden bir araştırmacı olarak basında çıkan bazı haber ve yorumlar, benimde zaman zaman başımın dönmesine neden oluyor. Geçen haftaki yazımda bölgedeki yerel unsurların mücadelesini fiili denklemlerle ortaya koymuştuk, bu hafta Doğu Akdeniz’e biraz daha yukarıdan ve küresel bir gözlükle bakacağız.

Doğu Akdeniz'e kıyısı dahi olmayan ABD, Rusya, Çin ve Fransa’nın bölgede ne işi var? ABD, yeniden şekillenen dünya düzeninde 20. Yüzyılda elde ettiği küresel hegemonyasını kaybetmek istememektedir. ABD’nin dünya üzerinde kurmuş olduğu kapitalist döngüyü Çin tehdit etmektedir. Çin 2013 yılında “Bir Kuşak Bir Yol” adıyla resmi olarak duyurduğu İpek Yolu Ticaret projesindeki hedefleri ile ABD’nin gücünü tehdit etmektedir. İpek Yolu’nu oluşturan karasal bölgelerde ki devletlerde ciddi istikrarsızlıklar göze çarpmaktadır.Pakistan, İran, Irak, Ortadoğu..Bu ticaret kuşağının denizel alanını oluşturan bölgelerden birisi olan Doğu Akdeniz’de de taraflar arasında karşılıklı hamleler yapılmaktadır.2017 yılında Rusya ve Çin üst düzey teknolojik silah ve gemilerini kullanarak Akdeniz’de ortak tatbikat gerçekleştirmişlerdir. Bu tatbikatla bölgede Çin'in tezleri Rusya ve İran tarafından açık bir şekilde desteklenmiştir. Buna karşılık ABD bölgede Yunanistan tezlerine destek vermiştir. Bu durum bölgede çatışma alanları yaratmış ve istikrarsızlığı artırarak Çin’in“Bir Kuşak Bir Yol” projesinde merkezi derecede önemli olan Akdeniz sahasını da kapatmayı amaçlamaktadır.

Türkiye’nin bu iki taraf arasında hangi denklemde yer alacağı son derece kritiktir. ABD Türkiye’yi tehdit ederek Rusya, Çin, İran bloğundan uzak tutmaya çalışmakta, ılımlı mesajlarıyla ise tekrar Batı bloğuna yakınlaştırmayı amaçlamaktadır. Burada kurmayı amaçladığı sözde PKKistan devletinin temel sebeplerinden birisi de Türkiye’ye alternatif bir devletçik yaratmak ve istikrarsız döngüyü sürdürmektir. Ancak tarihte bir terör örgütünün devlet haline geldiği görülmemiştir. Türkiye terörle mücadelesini en üst seviyede vermeye devam ederek bu oluşuma kati surette izin vermemelidir. Fransa'nın Doğu Akdeniz'de faaliyetlerde bulunmasının sebebi ise Afrika’da kurmuş olduğu sömürge imparatorluğunu devam ettirme isteğidir. Türkiye’nin Afrika'da diplomatik kanallarını genişletmesi, Çin'in de Afrika’da var olan birçok değerli madeni halesi alarak diplomatik ilişkilerini genişletmesi Fransa’yı endişelendirmiştir.

Türkiye'nin Doğu Akdeniz’de kazanımlarını arttırması, bölge ülkelerle ilişkilerini güçlendirmesi ve bunlarla beraber “Bir Kuşak Bir Yol” projesine destek vermesi coğrafi konumu ve tarihsel ilişkileri çerçevesinde maddi anlamda önemli kazanımla elde etmesini sağlayacaktır. Bu durumun aynı zamanda Fransa'nın da bölgedeki mandater yönetimini tehdit etmesi muhtemeldir. Amerika ve Fransa’nın ortak politikalarından birisi de enerjidir. Sadece Doğu Akdeniz'de yer alan doğalgaz kaynaklarını değil,aynı zamanda Ortadoğu'da yer alan büyük enerji kaynaklarını da burada oluşturulması planlanan enerji yoluyla Avrupa'ya taşınması amaçlanmaktadır. Bu sayede Avrupa’nın Rusya'ya olan enerji bağımlılığı azaltılacak ve Avrupa’nın Çin ve Rusya ile ilişkileri kontrol altında tutulacaktır. Rusya’nın Suriye ve Akdeniz’de yer almasının sebebi bu alternatif enerji yolunun kurulmasını önlemektir. Türkiye’nin bu çok boyutlu sorunlar ve hedefler silsilesinde alacağı kararlar küresel denklemleri değiştirecek niteliktedir. Dış politika formülleri en iyi ihtimalden en kötü ihtimale kadar kurulmalı ve satranç tahtasında ki adımlar ulusalcı kârlara uygun bir şekilde oynanmalıdır. Bu karmaşık ilişkiler ve çıkarlar silsilesi ciddi krizlere gebedir. Ancak unutulmamalıdır ki krizden fırsatlar doğar.

Türkiye herhangi bir gruba keskin bir şekilde dahil olmamalı, denge politikasını çok iyi kurmalıdır. Kurulacak olan denge politikasındaki her aksaklık bir çatışmaya dönüşebileceği gibi her stratejik hamlede büyük kazançlar getirecektir. Türkiye bölge de çok önemli hamlelere sahiptir. NATO da ki askeri gücü, İncirlik ve İzmir’de yer alan ABD ve NATO üsleri, Suriyeli ve Afgan göçmenler, Tanap ve Türk Akımı projeleri, askeri tecrübesi ve gücü ve en önemlisi jeostratejik konumu gibi unsurlar Batıyı frenleme de kullanılabilir. Diplomatik faaliyetler ve lobi faaliyetleri de elbette denge politikasında belirleyici role sahiptir. Ve unutulmamalıdır ki bölgede Türkiye'den bağımsız bir olay gerçekleşmeyecektir. Bunun en son örneği Lübnan'la Türkiye arasında görüşülen Münhasır Ekonomik Bölge(MEB) görüşmeleri sırasında Beyrut’ta meydana gelen büyük faciadır. Türkiye'nin bölgede güç kazanmasını önlemek için her türlü faaliyet yürütülmektedir. Türkiye uyanık olmalı ve bölgedeki faaliyetlerini daha titiz ve gizlilik içerisinde yürütmelidir.