İnsan doğar, büyür, gelişir, ölür nihayetinde tüm yaşamsal dönemlerini birebir özgün şahid olur. Kalıtsal ve çevre etkileşiminde gelişim oluşur. Bireysel farklılıklar gösteren gelişim baştan ayağa doğru ve içten dışa doğrudur. Gelişim belli bir sıra izleyerek basitten karmaşağa doğru bir evrim gösterir. Gelişim hızı her yaşta aynı olmaz. Gelişim bir bütündür.
Gelişim alanları fiziksel, psikomotor, bilişsel, kişilik, duygusal, sosyal, ahlak, cinsel gelişim süreçlerini yaşamı boyunca kendisinde ve çevresinde etkileşimlidir. İnsan farkında olmaksızın kalıtımsal, çevresel ve tarihsel dönemlerini yaşar ki cinsiyetin belirlenmesinde, baskın ve çekinik özelliklerinde, kalıtsal süreçle özel durumlarını ve hormonal karakterize özelliklerinde zamanla olgunlaşmaya başlar.
Gelişim görevleri modelinde (Havighurst modeli) gelişim görevleri başarıldığında bireyi mutlu eden ve bir sonraki dönemlerde başarıyı kolaylaştıranı başarısız olunduğunda bireyi mutsuz eden ve sonraki gelişim görevlerini olumsuz etkileyen görevlerdir. Bireyin içinde bulunduğu zaman diliminde gerçekleşen mühim gelişmelerin, bireyin gelişim sürecinde etkisiyle her şey gelişmektedir.
Bilişsel gelişim konusuna açıklık getirerek, çocuk ve ergenlerin zihinsel süreçlerini farkındalıklı inceleyen Piaget kuramı gözlemlenebilinen her şeyi inceler. Bilişsel gelişimin dönemsel evrelerinde duygusal motor (0-2) yaş, işlem öncesi dönemi (2-7) yaş, somut işlemler dönemi (7-11) yaş, soyut işlemler dönemi (11-18) yaş aralığı tümüyle çok önem araz etmektedir ve takipçisi olunmalıdır.
Bireyde bilişsel gelişimi etkileyen olgunlaşma, deneyim, sosyal geçiş, dengeleme ve örgütlenme faktörleri ciddi olarak bundan sonraki yaşamında tecrübeleme ve deneyimsel birçok şeyden istifade edebilmektedir. Biz ebeveynlere ve eğitimciler çok önemli görevler düşmektedir. Çocukluğumuzdan itibaren taklid ettiğimiz, model aldığımız anne-babamızı, genç olunca eleştirsek dahi bilinçaltımızda yönergeleri daima yeralmaktadır.
Duygu ve düşüncelerinde karakterin büyük rol aldığı varsayarak gelişme evrelerinde model almak, özdeşim kurabilmek gibi erdemli davranışlarımızdan çevremizde istifade ederek pozitif yaşamı kendimize tanımlayabileceğizdir. Her ne kadar olumsuzluklar yaşasakta üstesinden gelebilmeyi öğrenerek kendimizi hazır bulundurarak bizlere güvenen dayanan insanlara da öncülük yapacağız.
Kontrollü yaşam tercihimiz olmalıdır. Her yaşanılan dönemim gerekliliğinin farkında olup bizlere neler kazandırdığımızında bilincinde olmalıyızdır. Kişiliğin nereden geldiğini nereye gittiğinin bilincinde olmayan aileler ve toplumlar üzücü bir şekilde geri dönüşü olmayan çıkmaza doğru sürüklenmektedirler.