Birtakım devletlerin menfaat hırsıyla vesayet altında meydana getirdikleri fitne ve fesadın, şer odakların iradesinde bulunan coğrafyalarda anlaşıp birleşip kendilerine reisler seçmişlerdir. Bunların global vesayetin öngördüğünün dışında davranış sergileme gibi lüksleri olamaz. Yani herhangi bir memleket için tatmin edici yönetim şekli birdir. Vesayetin izni olmadıkça siyasi, ekonomik, sanayii, askeri vb. devletin belkemiğini oluşturan sahalarda yaptırımda söz sahibi olamazlar. Böylece kesin bir istibdat olmaksızın da medeniyet olmadığı gibi sömürge imparatorlukları geleceklerini muvaffak kılacak projelerini hayata geçirebilmektedirler.
Hürriyet, eşitlik, kardeşlik, barış çatısı altında halkları birbirine düşürterek kendilerine pay sağlayanlar beşeri düşünce hassasiyetleriyle oynayarak masum canlara sebebiyet vermişlerdir. Halkın kahyasından ileri gidemeyen vesayet altındaki hükümetler, ancak yer teşkil ettiği makamlarda kukladan ileri gidememektedirler. Yöneticileri tayin etme işini büyük bir ustalıkla yönlendirebilen vesayet sahipleri daim gölge misali geçmişte olduğu gibi şimdiki zamanda da varlıklarını sürdürebilmek için her yola başvurabilmektedirler.
Merkezi otoritenin zayıflığıyla adaletin ve güvenin sağlanamadığı devletlerin sonu hüsrandır. Tarihte birçok örneğini gördüğümüz olayların geçmişinin birbirlerinden farksız olduğunu ve de sağlam mantıklı herhangi bir dimağ için akla uygun müşaverelerin projeden öteye gitmediği sahihdir. Her çeşit iktidarın sonunun olduğu bilinir lakin bu sonun leyh veya aleyhte olması içten içe sağlam idari yapıya bağımlıdır. İdari yönetim sahiplerinin dirayet ve liyakat sahibi olmaları yanı sıra şeref ve haysiyetle donatılmamışlarsa yine son istenmeyen şekilde sonlandırılabilinir.
Hissi hassasiyetleri, ananeleri, adetleri önem arz eden halklarda ulvi sırlara erişilmesi an meselesidir. Görünmeyen bir zırh misali sürekli koruma altında olduklarının güvencesiyle hareket ettiklerinden yıkılması zordur. Halka muayyen ölçüde kendi kendine yönetilme fırsatının verilmesiyle sağlanılmış birlik ruhunun her daim her alanda en yüksek seviyede zirve yaptığı bilinmektedir. Elbet vesayetçilerin kanununda, yaratılışın kanununca hak kuvvette bulunduğu ve de ancak ve ancak güçlünün hakimiyeti sağlayabileceğidir ki hesaba katmadıkları bilinmezliklerdir.
Sivil ve askeri alanlarda fikir ve düşünce birliğinin sağlanılmasıyla kazanılan erdemlikler, devletlerin gözünün açılmasına sebebiyet vermiştir. Avamın sadece sömürülmediği artık ileri seviye hizmet aldığı gibi ortak fikir birliği kararlarda inisiyatiflerinin çoğaltılmasıyla medeniyet seviyesinde çıtasını yükseltmiştir. Halkı verilen kararlarda harici tutmakla bir yere varılamayacağının farkına varan yönetimler el ele tüm problemlerin rahatlıkla çözümlenebildiğini öğrenmişlerdir.
Milli değerlerini, kültürüne sahip çıkan, halkıyla el ele veren devletlere vesayetlerin yaptırımlarla baskıyla bir sonuç alamadığına şahit olduğumuz bu günlerde elbette ki ders alacağımız birçok şeyler öğrendik. Türk milletinin duygularını düşüncelerini kendilerince ifadeye elverişli hale getirmeye çalışan yabancı vesayetler, çabalarının boş ve anlamsız olduğunun farkına varmışlardır. Tarih yalan söylemez ‘’Tarihte Kayıp Oryantalistler’’ isimli derin ve gizemli eserimde yakın ve açık şekilde okuyucularıma neşr etmeye çalıştım.